Upplýsingar um bið eftir þjónustu

Umboðsmaður barna birtir nú í sjötta sinn upplýsingar um bið barna eftir þjónustu.

Löng bið eftir þjónustu við börn hefur verið viðvarandi vandamál til margra ára. Með það að markmiði að varpa ljósi á raunverulega stöðu barna hefur umboðsmaður barna, frá því í desember 2021, staðið fyrir reglulegri upplýsingaöflun um þann fjölda barna sem bíður eftir þjónustu hjá tilteknum aðilum.

Samstarfsaðilar verkefnisins eru Barna- og fjölskyldustofa, lögreglan á höfuðborgarsvæðinu, Geðheilsumiðstöð barna, Ráðgjafar- og greiningarstöð, Barna- og unglingageðdeild LSH, Sýslumaðurinn á höfuðborgarsvæðinu, Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins, Heilsuskóli Barnaspítalans og Heyrnar- og talmeinastöð Íslands.

Umboðsmaður barna starfar samkvæmt lögum um umboðsmann barna nr. 83/1994 og hefur það hlutverk að standa vörð um hagsmuni, þarfir og réttindi barna. Liður í því er að afla og miðla gögnum og upplýsingum um aðstæður barna og stöðu tiltekinna hópa barna hverju sinni í samvinnu við ýmsa aðila. Hluti af þeirri vinnu er að gera aðgengilegar á einum stað upplýsingar um þann fjölda barna sem bíður eftir tiltekinni þjónustu hverju sinni. Upplýsingarnar eru uppfærðar á sex mánaða fresti til að fylgjast með þróuninni.

Það er von umboðsmanns barna að birting þessara upplýsinga muni varpa ljósi á raunverulega stöðu barna í íslensku samfélagi og verði stjórnvöldum hvatning til aðgerða og úrbóta. Söfnun og birting upplýsinganna er jafnframt liður í því hlutverki umboðsmanns að stuðla að frekari innleiðingu Barnasáttmálans.

Skýrsla um samanburð á milli ára - útgefin 26. febrúar 2024.

Bið eftir þjónustu

Tölur uppfærðar 9. september 2024. 

Barna- og fjölskyldustofa (áður barnaverndarstofa)

Tölur frá 01.09.2024	Fjöldi barna	Meðalbiðtími (dagar)	Fjöldi barna sem hafa beðið lengur en 3 mánuði
Stuðlar, meðferðardeild1	5	53	0
Stuðlar, neyðarvistum2	0	0	0
MST3	24	89	3
Styrkt fóstur4	6	59	1
Lækjarbakki5	2	63	0
Bjargey6	1	34	0
SÓK7	0	0	0

 

¹ Meðaltími frá umsókn að innskrift, frá 1. febrúar 2023 til 31. ágúst 2023 var 54 dagur (12 börn, þar af voru 2 börn sem biðu lengur en 3 mánuði á tímabilinu). Dagsetning umsóknar miðast við frá því að umsókn berst með öllum nauðsynlegum fylgigögnum. Umsóknir eru teknar fyrir á vikulegum samráðsfundum. Í einhverjum tilfellum er óskað eftir ákveðnum innskriftardögum, ekki fyrsta mögulega degi.

² Rýmum á lokaðri deild Stuðla var fjölgað undir lok ársins 2018 úr 6 í 8 til að bregðast við endurteknum frávísunum vegna plássleysis. Síðan þá hefur engum börnum verið vísað frá lokaðri deild Stuðla.

³ Miðað er við frá því umsókn berst Barna- og fjölskyldustofu. Meðalbiðtími í málum sem hófu meðferð frá 1. febrúar 2024 til 30.ágúst 2024, voru 75 dagar. Af 82 málum sem hófu meðferð á tímabilinu, biðu 27 börn lengur en 3 mánuði eftir þjónustu. Vert er að nefna að biðtími getur lengst í sumum málum þar sem umsókn berst að vori og meðferð hefst ekki fyrr en að hausti, t.d. þar sem skólavandi er mikill og í samráði við fjölskylduna talið betra að hefja meðferð þegar skólinn er opinn. Í einstaka tilvikum getur lengd biðtíma orsakast af aðstæðum hjá fjölskyldum þar sem óskað er eftir því að beðið sé með að meðferð hefjist. Þegar umsókn berst um MST þurfa teymisstjórar að fara ásamt starfsmanni barnaverndarþjónustu í heimsókn til fjölskyldu til að kynna MST og meta nánar vanda barns út frá viðmiðum MST. Tími frá því umsókn berst og að umsókn er samþykkt er að meðaltali 32 dagar. Í MST starfa 3 teymi með fjórum meðferðaraðilum hvert. Teymin geta haft um 48-60 mál í meðferð hverju sinni fyrir utan sumarleyfistímann. Umsóknir sem koma inn að vori gætu þurft að bíða lengur. Meðferðartíminn í MST er að jafnaði 3-5 mánuðir, meðalmeðferðartími í MST hefur verið um 4 mánuðir.

⁴ Frá 1. febrúar til 1. september 2024, bárust alls 44 umsóknir um styrkt fóstur, þar af voru 36 umsóknir samþykktar, en öðrum ýmist synjað eða dregnar til baka. Börn á biðlista eftir fósturheimili eru sex og er meðaltímalengd á biðlistanum 59 dagar. Á tímabilinu hefur meðalbiðtími mála frá umsókn þar til barn fer á fósturheimili verið 25 dagar en 20 dagar frá því að umsókn er samþykkt. Þá er mikilvægt að árétta að ekki er um eiginlega biðlista að ræða í styrktu fóstri. Ferlið fer þannig fram að sótt er um styrkt fóstur og þá hefst vinna við að finna fósturforeldra sem henta þörfum barnsins.

⁵ Meðferðarheimilið Lækjarbakki er lokað eins og er vegna myglu og ekki hefur tekist að finna úrræðinu nýtt húsnæði. Tvö börn eru á bið eftir meðferð á Lækjarbakka og eru þau nú vistuð á Stuðlum þar til húsnæðisvandi leysist.

⁶ Á tímabilinu 1. febrúar til 1. september 2024 bárust alls 7 umsóknir. Á tímabilinu var meðal biðtími frá því að fullbúin umsókn barst og þar til hún var samþykkt 49 dagar, eða á bilinu 0-125 dagar (1 útlagi þar sem biðtími er 125 dagar án hans er meðalbiðtími 35 dagar).

⁷ Sálfræðiþjónusta vegna óviðeigandi kynhegðunar (SÓK) er úrræði Barna- og fjölskyldustofu fyrir börn allt að 18 ára aldri sem sýna óviðeigandi eða skaðlega kynhegðun. Þjónustan er í höndum teymis sálfræðinga sem sérhæfa sig á þessu sviði og hafa náið samstarf sín á milli. Ekkert barn bíður eftir samþykki umsóknar né að meðferð hefjist. Frá 1. febrúar til 1. september 2024 bárust 11 umsóknir. Meðalbiðtími frá því að umsókn barst þar til meðferð hófst var 41 dagur. Eitt barn beið í þrjá mánuði eftir að meðferð hæfist en ástæða þess var flutningar fjölskyldu en ekki bið eftir úrræðinu.

Nánari upplýsingar um Barna- og fjölskyldustofu.

Barnahús

Uppfært 9. september 2024: Nýjar tölur um Barnahús hafa ekki borist til umboðsmanns barna.

Febrúar 2024	Fjöldi barna	Meðalbiðtími (dagar)	Fjöldi barna sem hafa beðið lengur en 3 mánuði
Skýrslutaka*	0	0	0
Könnunarviðtal**	0	1 - 14	0
Meðferð***	7	0	0
Flokkur 1	5	27	0
Flokkur 2	2	47	0

* Þegar beiðni um skýrslutöku berst frá héraðsdómi er strax bókaður tími sem hentar. 

** Beiðnir eru teknar fyrir vikulega og í kjölfarið haft samband við barnarvernd og bókaður tími.
Bið í könnunarviðtal er í mesta lagi 2 vikur en alla jafna styttri. 

*** Brotin eru flokkuð eftir alvarleika, frá 1-2 þar sem stysta biðin er í flokki 1.

• Upplýsingar um Barnahús.

Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu

Ekki er hægt að kalla fram upplýsingar úr gagnagrunni lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu um hversu lengi börn sem eru sakborningar eða brotaþolar bíða eftir fyrsta viðtali en vonir standa til að það verði hægt innan tíðar. Upplýsingar í töflunni sýna bráðabirgðatölur um fjölda barna sem eru með stöðu sakbornings eða brotaþola í kynferðisbrota- og ofbeldismálum eftir árum. 

^{*Tölurnar eru til og með 30. júní 2024.}

Sakborningar - ólögráða

	2024*	2023	2022	2021	2020	2019	2018	2017	2016	2015
Kynferðisbrot	8	13	19	20	21	20	16	14	17	7
Ofbeldisbrot	79	121	127	116	102	94	100	97	75	74

Brotaþolar - ólögráða

	2024*	2023	2022	2021	2020	2019	2018	2017	2016	2015
Kynferðisbrot	40	77	88	162	66	90	53	45	74	67
Ofbeldisbrot	63	123	116	135	104	110	95	105	87	111

Vefsíða lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu.

Geðheilsumiðstöð barna (áður Þroska- og hegðunarstöð) 

GMB teymi - tölur frá 31.12.23	Fjöldi barna	Meðalbiðtími í mánuðum	Börn sem hafa beðið í 3+ mánuði
Athugun vegna gruns um ADHD og athugun vegna gruns um ADHD og einhverfu	1124	24	966
Athugun vegna gruns um einhverfu	615	34	541
Mat og ráðgjöf læknis	282	10	201
Ráðgjafar- og meðferðarteymi	31	5	13
Fjölskylduteymi 0-5 ára	32	4	6
Heildarfjöldi á biðlista	2020		1727

Ath: Barn getur verið á bið í fleiru en einu teymi og því er samanlagður fjöldi beiðna í teymum hærri en heildarfjöldi barna á bið.

Nánari upplýsingar um Geðheilsumiðstöð barna.

Ráðgjafar- og greiningarstöð

	Fjöldi barna á bið eftir þverfaglegri greiningu	Meðalbiðtími (mánuðir)	Fjöldi barna á bið eftir fyrstu aðkomu ráðgjafa	Fjöldi barna sem hafa beðið lengur en 3 mánuði
Yngri barna-svið	381	22,8	0*	333
Eldri barna-svið	245	21	18	220

* breytt verklag, óska þarf sérstaklega eftir ráðgjöf.

Nánari upplýsingar um Ráðgjafar- og greiningarstöð.

Barna- og unglingageðdeild LSH (BUGL)

Febrúar 2023	Fjöldi barna	Meðalbiðtími - mánuðir	Fjöldi barna sem hafa beðið lengur en 3 mánuði
Göngudeild A og B teymi	43	1,8	8
Þar af transteymi BUGL	4	-	0
Átröskunarteymi BUGL	3	-	0

BUGL veitir börnum og unglingum með geð- og þroskaraskanir margvíslega þjónustu.

Sýslumaðurinn á höfuðborgarsvæðinu

Uppfært 9. september 2024: Nýjar tölur hafa ekki borist frá Sýslumanni.

Mál er varða hag barna, barn ekki aðili máls.

Á fjölskyldusviði Sýslumannsins á höfuðborgarsvæðinu (SMH) eru m.a. meðhöndluð erindi foreldra er varða framfærslu barna, umgengni, sambúðarslit, skilnað, skipta búsetu, forsjá, lögheimili eða utanlandsferð. Við meðferð slíkra mála kann að reyna á sáttameðferð, ráðgjöf og fleiri úrræði samkvæmt barnalögum. Þá eru einnig meðhöndluð mál sem varða hagsmuni barna á grundvelli ættleiðingarlaga og lögræðislaga.

Mál hjá SMH á grundvelli barnalaga eða hjúskaparlaga, sem hafa stofnast en bíða meðferðar, þar sem aðilar máls eiga barn eða börn sem erindi foreldra varðar eru eftirfarandi:

	Fjöldi mála er bíður meðferðar	Fjöldi barna	Meðalbiðtími í mánuðum	Fjöldi barna sem hafa beðið lengur en 3 mánuði
Mál SMH á grundvelli barnalaga og hjúskaparlaga	442	391	4,5	178
Mál SMH á grundvelli ættleiðingarlaga	2	2	1	0
Mál SMH á grundvelli lögræðislaga	21	21	1	0
Sáttameðferð (allir sýslumenn)	108	150	3,5	24
Önnur mál sérfræðinga skv. barnalögum (allir sýslumenn)	4	6	0,5	2

Bið barna eftir þjónustu:

• Samkvæmt 46. gr. b barnalaga 76/2003 ber sýslumanni að bregðast við ef barn missir foreldri sitt. Ber sýslumanni að kanna tengsl barns við vandamenn, veita barni og forsjáraðila tækifæri til að mæta á fund sýslumanns og veita leiðbeiningar um umgengnisrétt. Ákvæði þetta kom inn í barnalög með l. 50/2019 en ekki fylgdi fjármagn með verkefninu. Í reglugerð 1450/2021 sem tók gildi 1.1.2022 voru settar reglur um framkvæmd þjónustunnar. Mál á grundvelli 46. gr. b sem bíða meðferðar hjá SMH eru hér að neðan:

• Samkvæmt 74. gr. barnalaga 76/2003 getur sýslumaður óskað eftir því við sérfræðing að taka viðtal við barn og gera um það skýrslu. Fjöldi slíkra beiðna og staða mála á bið eru hér að neðan. Það skal tekið fram að hér er um að ræða mál alls landsins. Biðtími er talinn frá því að mál stofnast og þar til það er tekið til meðferðar.

• Samkvæmt 33. gr. b barnalaga 76/2003 getur barn óskað þess að sýslumaður bjóði foreldrum samtal um fyrirkomulag forsjár, lögheimlis búsetu og umgengni. 

	Fjöldi mála er bíður meðferðar	Fjöldi barna	Meðalbiðtími í mánuðum	Fjöldi barna sem hafa beðið lengur en 3 mánuði
Mál skv. 46. gr. b. barna-laga	0	0	0	0
Viðtal við barn skv. 74. gr. barnalaga	0	0	0,5	0
Samtal að frumkvæði barns, 33. gr. barnalaga	0	0	0	0

• Vefsíða sýslumannsins á höfuðborgarsvæðinu.

Heilsugæslan á höfuðborgarsvæðinu

Bið eftir þjónustu sálfræðinga hjá heilsugæslustöðvum höfuðborgarsvæðisins.

	Fjöldi barna	Meðalbiðtími, dagar	Fjöldi barna sem hafa beðið lengur en 3 mánuði
Börn í bið eftir þjónustu sálfræðinga	209	203	154

Heilsuskóli Barnaspítala Hringsins

	Fjöldi barna	Meðalbiðtími, mánuðir	Fjöldi barna sem hafa beðið lengur en 3 mánuði
Börn í bið eftir þjónustu Heilsuskólans	100	12	84

• Í Heilsuskólanum er fjölskyldum kenndar aðferðir til að takast á við þyngdarstjórnun og viðhalda breytingum ásamt því að bæta lífsgæði til lengri tíma (upplýsingar teknar frá vefsíðu Heilsuskólans).

Heyrnar- og talmeinastöð Íslands - HTÍ

Heyrnar- og talmeinastöð Íslands

Talmeinafræðingar

• Biðlistar talmeinafræðinga eru ekki samræmdir en Sjúkratryggingar Íslands gerðu úttekt á stöðu barna á bið hjá talmeinafræðingum í desember 2021 að beiðni heilbrigðisráðuneytisins.
•  Flest börn á biðlistum höfðu beðið í 0-6 mánuði (30%) en um 11% höfðu verið á biðlista lengur en 2 ár, sjá neðangreinda töflu.

Desember 2021	Fjöldi barna	Fjöldi barna skráð á fleiri en einum stað
Börn í bið eftir þjónustu talmeinafræðinga	3701	947

Biðtími	Hlutfall
0-6 mánuðir	30%
7-12 mánuðir	29%
13-18 mánuðir	17%
19-24 mánuðir	12%
Lengur en 2 ár	11%